De Dode Zee: de laagste en meest zoute wellnessplek ter wereld. / Jordanië / Bestemmingen

Onder een grijze en bewolkte hemel zeggen we dag tegen het hectische stadsgewoel van Aqaba aan de Rode Zee om via de Dead Sea Highway (of Highway 65) naar die andere zee, de Dode, te rijden. Het wordt een hele lange, laatste reis langs Jordaanse wegen naar Shweimeh aan de noordelijke oevers van de Dode Zee, die geen zee is maar een meer en niet dood maar vol piepklein leven op de bodem. Een wereld van verschil met waar we net vandaan komen, door een landschap al even gevarieerd als verrassend, langs een weg die leeg en verlaten begint en onvergetelijk eindigt.

Ons ochtenduitzicht: de troosteloze kale vlaktes langs de grens met Israël, de terugkerende checkpoints, de zanderige woestijngronden van de Wadi Araba, een eenzame kameel en een eenzaam restaurant tot plots een bijna verlaten dorpje opduikt. Daarna weer de grote leegte van de witte zandvlaktes. En dan, na anderhalf uur, de langzame verandering: van niks en plat en gelig naar lichtrozige duinen met een voorzichtig groene begroeiing en in de verte, rood en zwart geaderde bergen, een palmboomkwekerij, een grote kudde dromedarissen en vruchtbare lapjes tuinbouw. Om het helemaal mooi te maken, komt de zon er voorzichtig door. De linkerkant van de baan krijgt al blauwe lucht, boven de rechterkant blijven grijze wolken hangen.

Volgeladen vrachtwagentjes, fruit- en groentekraampjes langs de highway met een keuze aan dikke bloemkolen, glanzende aubergines en bakken vol komkommers liegen er niet om: dit is de vruchtbare streek van de Jordan Valley waar het zo warm is dat er, heus waar, bananenbomen groeien. Een streek die lager ligt dan laag, dik onder zeeniveau zelfs en onze suizende oren bevestigen, we dalen serieus. De hoogte wordt hier met een minteken voor de cijfers geschreven! Een streek ook van Bijbelse verhalen, bekend uit het Oude Testament: Sodom en Gomorra, de zondige steden die door vuur verwoest werden, de profeet Lot die met zijn 2 dochters in een grot schuilde en zijn ongehoorzame vrouw die in een zoutpilaar veranderde.

Museum at the Lowest Place on Earth

De eerste stop ligt vlakbij de snelweg, op een paar km van het stadje Ghawr as-Safi, het stadje dat onder zijn Bijbelse naam Zoara op de Madaba Mosaic Map staat (zie blog over Madaba). Waar het kleine museum op de heuvel staat, ligt officieel het laagste punt op aarde, - 413 m onder zeeniveau. Zo kwam het museum trouwens aan zijn aparte naam. Beetje grappig want de collectie die er tentoongesteld wordt, heeft weinig te maken met het feit dat deze regio de laagst gelegen op aarde is.

Het moderne gebouw, in de vorm van een komma of een slakkenhuisje naargelang je verbeelding, bevat opgegraven voorwerpen en mozaïeken uit de hoger gelegen site van de grot en de kerk van Lot. Er staan 4.500 jaar oude keramieken potten en vazen uit de Bijbelse steden Sodem en Gomorra (of het huidige Bab edh-Dhra en Numeira). Er liggen antieke geweven stoffen, Grieks-Romeinse kleding en een onvervalste Nabateese mummie. Op grote displays wordt het belang van de Dode Zeeregio uitgelegd (suikerproductie tijdens de Mamluk periode) en de geschiedenis geschetst van zijn bevolking tot aan de bedoeïenenstammen van vandaag.

Beslist interessant en de inkom van 2 JD meer dan waard (gratis met een Jordan Pass).

Rij niet meteen weg na je museumbezoek en klim zeker de heuvel op naar Lot’s Grot, een plek die absoluut thuishoort in het rijtje ‘heilige plaatsen van Jordanië’.

(foto aanduiding - 413 m van Frank Van Rafelghem)

De Grot van Lot

Hoe kom je er? Simpel maar pittig! Ga achter het museum langs, het onverharde baantje verder volgen, kronkelend naar omhoog langs heel veel steile trappen en neem even een uitrustpuntje bij het herdershuisje. Onverwachte meevaller: de schitterende vergezichten op de velden in alle tinten groen, op de bleke strepen van de zoutpannen en de witte hopen van de kaliumwinning aan de oevers van de Dode Zee, op het wazige grijsblauwe van de bergen van Israël aan de overkant.

Aangekomen op de top zie je niet direct een grot, wel de ruïnes van een Byzantijns kerkje en klooster die ergens in de 6e en 7e eeuw over de grot werden gebouwd. Een stukje eeuwenoude mozaïekvloer komt kijken vanonder een zandlaagje en een waterreservoir met een indrukwekkende diepte van 10 m doet vermoeden dat er ooit een kleine gemeenschap leefde (monniken? pelgrims?). De ingang van de grot zelf ligt aan de achterkant en de kleine donkere opening nodigt niet uit om nader te gaan onderzoeken.

Boven op deze heuvel krijgt het verhaal van Lot en zijn dochters toch wel een andere dimensie en wordt het een historische gebeurtenis en niet enkel een Bijbelse vertelling. In de buurt van het huidige Safi zijn ook nog de resten opgegraven van 2 door een vlammenzee verwoeste steden en in de grot zelf is een inscriptie gevonden met de naam van Lot erop. En wat het extra geloofwaardig maakt: Lot’s grot staat eveneens vermeld op de Madaba Mosaic Map.

De geschiedenis van de site, de opgegraven vondsten en de ruïnes van de kerk en het klooster waren alleszins belangrijk genoeg om Lot’s Grot te vermelden op de voorlopige lijst van UNESCO Werelderfgoed.

Terug op de Dead Sea Highway en een half uur rijden van Lot’s grot, is er een goeie fotostopplaats met, hoog op de rotsen, de zoutpilaar die Lot’s ongehoorzame vrouw voorstelt (of is??).

Het veel interessantere plaatje bevindt zich nochtans aan de overkant, met in de diepte, de Dode Zeegolven die tegen de kliffen aanrollen en hun witte blinkende kristallen achterlaten.

Mujib Bridge

Onze laatste stop en de laatste bezienswaardigheid op Jordaanse bodem voor we in één rechte lijn naar de Dode Zeestranden rijden. Wie herinnert zich nog de fantastische beelden van een paar dagen geleden, dat landschap als een postkaart, dat pareltje van de natuur langs de King’s Highway? Juist ja, de Wadi Mujib kloof en de Mujib rivier die door de canyon kronkelt, op weg naar de Dode Zee.

Hier, bij de Mujib Bridge en de dam, ligt de officiële ingang van de Wadi Mujib Canyon en het is tegelijkertijd de plaats waar de kloof en de rivier uitmonden in de Dode Zee. Alleen het water ontbreekt want de rivier staat zo goed als droog en vanaf de brug naar de Dode Zee is de ondergrond kurkdroog! De natuur als stil slachtoffer van een veranderend klimaat en menselijke inmenging …

Tip: vanaf het Visitors Center aan de brug starten verschillende avontuurlijke trails door de kloof.

De Dode Zee: een natuurlijk juweel van glinsterende zoutkristallen

* ONTSTAAN EN VOORTBESTAAN

Even een beetje een aardrijkskundige uitleg over het unieke en ongewone verschijnsel dat de Dode Zee is. Het diepste en het zoutste zoutmeer ter wereld vind je dus op de grens tussen Israël, de Palestijnse Westbank en Jordanië – de landsgrenzen lopen door de Dode Zee. Ontstaan zo’n 4 miljoen jaar geleden door opeenvolgende overstromingen van de Middellandse Zee, gevolgd door aardbevingen en vulkanische uitbarstingen die het land omhoogduwden en afsneden van diezelfde zee waardoor een inlands meer gevormd werd, de huidige Dode Zee. Door verschuivingen van de tektonische platen in het gebied zakte de bodem tot die uiteindelijk een giga eind onder zeeniveau kwam te liggen.

Het extreme woestijnklimaat en daaraan gelinkt de extreme waterverdamping deden en doen de rest en zorgden en zorgen nog altijd voor die uitzonderlijke mix van rijk zout- en mineraalhoudend water waaraan de Dode Zee zijn wereldberoemdheid heeft te danken.

De andere kant van de medaille is echter het feit dat de afmetingen van de Dode Zee elk jaar een beetje kleiner worden – recente cijfers spreken van een lengte van 50 km, een breedte van 15 km (op het breedste punt), een diepte van 380 m (op het diepste punt), een oppervlakte van 605 km² en een inhoud van 114 km³. De reden voor het slinken van de Dode Zee? Dat is vooral te wijten aan de verminderde watervoorraad van de voornaamste en vrijwel enige bron van de Dode Zee, de Jordaanrivier. Dat water wordt door de Jordaniërs voor bijna 90 % gebruikt als drinkwater en slechts een klein restje vloeit naar de Dode Zee. Verder wordt het water van de Dode Zee zowel door Jordanië als door Israël gebruikt voor de industrie en de landbouw.

Gevolg: het waterniveau van de Dode Zee zakt ongeveer 1 meter per jaar en de oppervlakte is meer dan 30 % gekrompen de afgelopen 50 jaar. De voorspellingen zijn alles behalve positief: bestaat de Dode Zee over 50 jaar nog of loopt het allemaal niet zo’n vaart en komt men wel met een oplossing?

Goeie raad: niet wachten en nu gaan drijven op die Dode Zee!

* NATUUR EN LANDSCHAP

Spectaculair, dramatisch en een wonder van de natuur, de Dode Zee verbaast met zijn pallet aan waterkleuren, van grijs naar blauwgroen naar diep hemelsblauw en zijn rimpelloze oppervlakte die glimt als olie. Waar het water eindigt en de rotsen beginnen, zie je golvende randen van dikke geelwitte en sneeuwwitte kristallen, een vreemd zicht en toch heel begrijpelijk als je weet dat het water een zoutgehalte heeft van 33 %.

Niet alleen het zoutgehalte is enorm hoog, ook het aantal mineralen in het water is opvallend, met grote hoeveelheden magnesium, calcium, kalium, zwavel en jodium. In combinatie met een lucht die 10 % meer zuurstof bevat en een verwaarloosbare uv-straling (omdat je zo laag zit) is de omgeving van de Dode Zee het equivalent van een gezondheidsresort! En vergeet de modder niet, de zwarte, glibberige Dode Zeemodder die je zo kan opscheppen aan de rand van het water. Helpt bij huidproblemen en tegen veroudering! Smeren maar zou ik zeggen!

* HOTELS EN STRANDEN

Om echt te genieten van alles wat de Dode Zee te bieden heeft, is een bezoek van een paar uurtjes niet genoeg. Wij gaan voor de full experience en verwennen onszelf 2 dagen in het luxe spa & wellness resort met de vanzelfsprekende naam: Dead Sea Spa Hotel. Alles wat we nodig hebt om te ontspannen en te bekomen van de vele beelden en indrukken van afgelopen dagen vinden we hier, op een bordje aangeboden.

Prettige kamers met balkon en zicht op de vele buitenzwembaden en de Dode Zee – zonnige terrassen, aangelegde tuinen en struiken met massa’s kleurige bloemen – een restaurant met veel en vooral verrukkelijk eten (we proeven nog steeds de Egyptische linzensoep – zie receptje – en het dessertbuffet was subliem, al dacht onze ‘lijn’ daar anders over!) – een wellness & spa center – fitness & massage & solarium … en nog belangrijker: vlakbij het strand, het zoute water en de modder!

De meest noordelijke punt van de Dode Zee, in de buurt van het dorpje Shweimeh, is sinds jaren één aaneenschakeling van grote luxeresorts met privéstrand. Weg van de snelweg aan doodlopende straatjes liggen alle klinkende namen op een rij: Crowne Plaza – Kempinski – Mövenpick – Hilton en ons eigen verblijfje. Stel je geen gezellige strandboulevard met eethuisjes en terrasjes of leuke winkeltjes voor. De omgeving van de Dode Zee met zijn rotsige klifkust leent zich immers niet voor een romantische strandwandeling in de avondzon.

De paar plaatsen waar je wel tot aan het water kan komen, zijn óf privéstranden van hotels óf de openbare stranden ‘Amman Beach’ en ‘O Beach’. Groot minpunt: niks is gratis aan de Dode Zee. Voor de privéstranden heb je een dagpasje nodig (niet goedkoop, wel met gebruik van alle faciliteiten!) en voor de openbare stranden moet inkom betaald worden.

Slimme oplossing als je gratis wil drijven en modderen: op een paar plaatsen zijn er geen kliffen en komt het water en het keienstrand tot aan de snelweg. Op die plaatsen kan je makkelijk onder de vangrails door naar een compleet gratis plekje (of dit zomaar mag is een andere kwestie!).

Logeren: https://deadseaspahotel.com-jordan.com/nl/

* BELEVEN EN ERVAREN

# 1 Drijven

Natuurlijk is dat het eerste wat we willen doen en waar iedereen van droomt: drijven op de Dode Zee! Meer toeristisch kan niet maar het hoort er wel bij en je wil het niet missen, dat rare gevoel in dat olieachtige water, alsof je geen controle meer hebt over je armen en benen! Kopje ondergaan is haast onmogelijk wegens de hoge densiteit van het water, te wijten aan het hoge zoutgehalte. Het obligate tijdschrift hadden we jammer genoeg niet mee!

Alhoewel het hotel pal aan de Dode Zee ligt, is het nog een hele wandeling naar het strand en die wandeling wordt elk jaar langer – een bord geeft aan tot waar de zee vroeger kwam.

Dat doet een mens wel nadenken want je wordt letterlijk met je neus op de feiten gedrukt: het niveau van de Dode Zee zakt schrikbarend!

# 2 Modderbaden

Nog zo’n typische Dode Zee belevenis: jezelf (met een beetje hulp van je reismaatje) insmeren met de dikke zwarte modder die aan de rand van het water in tonnetjes klaar staat. Het wordt een kliederboel, dat vettige goedje dat propvol mineralen zit en dus gezond is en vooral een prettig effect heeft op je huid. Kwartiertje laten opdrogen tot er kleine scheurtjes in je modderlaag komen, afspoelen in het zoute water en nadien nog even naspoelen onder de douche met zoet water.

Resultaat 1: een superzachte huid die heel fijn aanvoelt! Reslutaat 2: een tiental dwaze foto’s!

# 3 Wellness

Één van de oudste, een van de beste en meest natuurlijke wellnessplekken ter wereld, dat is de Dode Zee en dat wisten ze al in het oude Egypte. Cleopatra kwam regelmatig naar de Dode Zee en liet fabrieken bouwen voor het maken van cosmetische producten op basis van Dode Zeezout, mineralen en modder. Al zijn de bedrijven en de producten intussen aangepast aan de 21e eeuw, Dode Zee cosmetica blijft populair omwille van de heilzame eigenschappen. Een kuur aan de Dode Zee is voor mensen met huidproblemen dan ook vaak een positieve ervaring.

* HANDIGE WEETJES

#Blijf niet te lang in het water, ga niet verder dan de afgezette zones (daar zorgen de strandwachten wel voor!) en spoel je nadien zorgvuldig af met zoet water onder een van de douches op het strand.

#Opgepast met wondjes, hoe klein ook en zorg dat je geen druppeltje water in je ogen of je mond krijgt. Het zoute water pikt ontzettend en smaakt afschuwelijk!

#Het hoge zoutgehalte is niet ideaal voor je zwemkledij en ook niet voor je juwelen. Hou rekening met verkleuringen!

#De strandwachten houden alles nauwgezet in de gaten: niet te ver het water in, geen zwempogingen, niet voorbij het hotelstrand. Ben je nieuwsgierig, wil je kijken wat er om de bocht ligt, vraag het dan vriendelijk. Het mag, al kom je niet ver op de onregelmatige en scherpe zoutrotsen.

#Beste tijd voor een bezoek of vakantie aan de Dode Zee: februari – maart – april en november. De andere maanden zijn of te koud of te warm. De weekends kunnen druk zijn gezien de Dode Zee op slechts een uurtje rijden van de hoofdstad Amman ligt en voor de Jordaniërs is dit een favoriete weekenduitstap.

* EEN BIJZONDERE PLEK

Een nevelige waas, een rozige lucht en de lichtjes van de Israëlische resort aan de overkant, een laatste blik op de Dode Zee, een niet te missen aanrader en dé ultieme ontspanningsplek na een reis door Jordanië. Veel meer dan de laagste en de zoutste plaats op aarde, veel meer dan drijven en modderbaden en luxehotels.

Voor mij is dit ook: een regio met een boeiende geschiedenis en een verbluffende natuur, een luie middag in de zon aan het zwembad, onverwachte bezoekjes van mevrouwtje en meneertje spreeuw die de restjes van onze lunch wel erg lekker vonden en vooral een paar stressloze momenten en tijd om terug te blikken op al het moois van de voorbije dagen!

WAAROM JORDANIE MIJN NUMMER 1 DROOMREIS IS

Jordanië, mijn droomlijstbestemming nummer 3 is na deze reis meteen op nummer 1 beland. Nooit gedacht dat een land in het Midden-Oosten mij zo zou grijpen en vasthouden en in mijn hart en ziel en hoofd zou kruipen om nooit meer weg te gaan.

De schoonheid van dit land moet je niet zoeken in groene landschappen, riviertjes of watervallen maar in de kleuren en de vormen, in de eeuwenoude geschiedenis, de Bijbelse sites, het wondere werelderfgoed, de onwaarschijnlijke rode en gele en witte zandwoestijnen, de spectaculaire bergen en wadi’s, de vriendelijkheid en gastvrijheid van de mensen ...

Jordanië, dat is magisch, dat is omvergeblazen worden door duizenden indrukken, dat is om nooit meer te vergeten!