Madaba, Mount Nebo, Mukawir & Karak: het andere Heilige Land.

Ons groggy hoofd heeft bij aankomst ’s avonds niet helemaal geregistreerd in wat een leuk hotel we zitten, vlakbij het centrum van Madaba en mét zwembad. Gauw een vroege duik zit er niet in want een koude ochtend en een druk dagprogramma zijn de spelbrekers. Dat ook Jordanië een beetje een Heilig Land is gaan we vandaag ontdekken. Op een paar kilometer van elkaar vind je een aantal Bijbelse plaatsen die, voor gelovigen én niet-gelovigen, hun culturele waarde hebben: Madaba en de mozaïekkaart van Palestina, Mount Nebo en Mozes, Mukawir en Johannes de Doper, Karak en het koninkrijk van de Moabieten. 

MADABA

De stad van de mozaïeken, bekend geworden door de ontdekking van wat de oudste landkaart van Palestina is, ligt er op deze vroege ochtend nog rustig bij. Toeristen hebben de weg naar Jordanië nog niet teruggevonden! Daardoor hebben we het meest populaire gebouw in Madaba, de Grieks-orthodoxe kerk Saint George, zowat voor ons alleen. Wat is er nu zo bijzonder aan deze kerk die er aan de buitenkant niet speciaal uitziet met zijn simpele zachtgele gevel en open klokkentoren? De werkelijke schat ligt binnenin, toevallig ontdekt door arbeiders die in de 19e eeuw de ruïnes van een Byzantijnse kerk opruimden om er de huidige Saint George te bouwen. Onder de brokstukken vonden ze een eeuwenoude mozaïek die, ondanks aardbevingen en oorlogen, nog erg goed bewaard gebleven was.

Vermoedelijk gemaakt in de 2e helft van de 6e eeuw n.C., was de oorspronkelijke mozaïek 15 bij 6 m groot, bevatte meer dan 2 miljoen steentjes en stelde een geografische kaart voor van het toenmalige Palestina.

Alhoewel een deel van de landkaart beschadigd en verloren is gegaan, zijn nog aardig wat details te herkennen.  Met de nodige uitleg, is dit o.a. wat er te zien is op de mozaïekkaart: een boot over de Jordaan, een leeuw die een gazelle achterna zit, de doopplaats van Johannes de Doper, een schip op de Dode Zee, de ommuurde stad Karak, de Bijbelse steden Jeruzalem, Bethlehem, Jericho en Hebron, de berg Sinaï, het klooster van Lot, de Middellandse Zee, Egypte en de Nijl en de Negev woestijn.

Een beetje stoffig, links vooraan in de kerk, omgeven door opgerolde tapijten en kettingpalen (want de kerk wordt nog gebruikt), ligt dan die unieke, historisch waardevolle mozaïek. Een mens wordt er een beetje stil van. Bijbelse plaatsen zijn ineens meer dan enkel namen uit lang vergeten verhalen. Hier liggen ze al eeuwen gevat in hele kleine gekleurde steentjes.

De ontdekking van de mozaïekkaart van het Heilige Land heeft ervoor gezorgd dat andere Bijbelse steden en ruïnes gelokaliseerd en gevonden werden en het is de aanzet geweest om in en rond Madaba meer opgravingen te doen.

Niet alleen naar de grond kijken maar zeker eens rondkijken in de kerk want het interieur is best mooi met felgekleurde schilderingen, een bewerkt houten altaarstuk of iconostase en veel mozaïeken iconen. Dit is tenslotte de stad van de mozaïeken en nog steeds wordt de kunst beoefend van de ingelegde kleurige steentjes. Dat verklaart de Mosaic Centers en Mosaic Workshops langs de kant van de weg.  

Een korte wandeling door het centrum laat verder een gezellig stadje zien, met huizengevels in roze en paars en kurkumageel, met kunstige souvenirwinkeltjes en onverwachte handwerkpareltjes zoals de schattige mini-kerststalletjes, alles onder het goedkeurend oog van een serie bedoeïenenbarbies. 

Info:

* Een inkomticket voor de Saint George kerk kost 1 JD en is niet inbegrepen in de Jordan Pass.

* Tickets kan je kopen in de souvenirwinkel aan de zijkant van de kerk.

* Achteraan in de winkel hangt een grote kaart van de mozaïekvloer - met dank aan Ahmad, onze gids, voor de extra uitleg en het korte geschiedenislesje.

MOUNT NEBO

Op slechts 9 km van Madaba ligt de volgende Bijbelse plaats, Mount Nebo, 817 m hoog en omringd door groene heuvels en olijfbomen. Op één van de twee toppen van deze berg zou Mozes, vlak voor zijn dood, de eerste keer het Beloofde Land gezien hebben. Een Bijbelverhaal of met enige zekerheid toch echt gebeurd? Er zijn natuurlijk wel de archeologische ontdekkingen en het feit dat de bergtop een schitterend uitzicht geeft over het ‘Heilige land’ aan de overkant van de Jordaan.

Bij helder weer heb je, vanaf het uitkijkpunt, een 180 graden zicht van de Dode Zee tot aan het Meer van Tiberias met daartussen heel wat bekende Bijbelse steden, dezelfde steden die terug te vinden zijn op de mozaïekkaart in Madaba. Maar dat heldere weer hebben wij jammer genoeg niet – wij worden elke keer geplaagd door mistig, heiig weer waardoor de zichtbaarheid miniem is.

Behalve het (waarschijnlijk) geweldige uitzicht, heeft Mount Nebo nog andere bezienswaardigheden. Aan de ingang staat een hoge steen met de gebeeldhouwde tekst ‘God is Liefde’ in 3 talen (Grieks, latijn en Arabisch). Dit is het begin van de Vredesweg die naar een simpel afdak leidt waaronder een aantal mozaïeken liggen (nog net niet in openlucht), opgegraven in Khirbat al-Mukhayyat, in de oudheid gekend als de stad Nebo. Wat opvalt zijn de zachte en subtiele kleuren en de taferelen met verfijnde details. Wonderlijk dat deze eeuwen oud zijn!

Aan het einde van de Vredesweg ligt het Mozes Memorial en dat is een volkomen verrassing. Gebouwd in de 6e eeuw op de ruïnes van een klein klooster uit de 4e eeuw n.C., heeft deze kleine basilica een ongelooflijke collectie aan Byzantijnse mozaïekvloeren, daterend uit 530 n.C. zoals één van de inscripties duidelijk vermeld.

Geometrische figuren, wijnranken en bomen, kleurrijke afbeeldingen van de jacht op wilde dieren en huisdieren aan de leiband … je weet niet waar eerst kijken! Antieke zuilen en een doopvont zijn prachtig geïntegreerd in het gerestaureerde kerkgebouw.    

Spring even binnen in het klein museum met foto’s en info over de opgravingen en gevonden voorwerpen als je meer wil lezen en weten over de geschiedenis van Mount Nebo. 

Als afsluiter is er het aparte bronzen slangenkruis van de Italiaanse kunstenaar Gian Paolo Fantoni, naast het uitkijkpunt. Dit monument is een herinnering aan het Bijbelse verhaal van Mozes die in de woestijn de opdracht kreeg van God om een bronzen slang op een stok omhoog te steken om zijn volk te beschermen.

Mount Nebo ... een plek voor pelgrims en gelovigen – Paus Johannes Paulus II en Paus Benedictus brachten beiden een bezoek aan de Neboberg. Maar vooral een plek waar christenen, joden én moslims samenkomen – een klein plekje ‘vrede’ in een regio waar flink wat conflicten zijn en geweest zijn.

Mount Nebo … de rust en het vredige gevoel dat er hangt, zal altijd bijblijven.

Info:

* Mount Nebo is sinds 1932 privébezit en wordt beheerd door Fransicaner monniken.

* Net zoals Madaba is de inkom voor Mount Nebo niet inbegrepen in de Jordan Pass. Een ticket kost 3 JD per persoon.

MUKAWIR

Nog meer Bijbelse verhalen in de buurt van het kleine dorpje Mukawir, op een uurtje rijden van Madaba. Daar ligt op een heuveltop, te midden van kale rotsen en verscholen grotten, een amper bekende bezienswaardigheid. Op eenzame hoogte en ver van de toeristische paden staan de ruïnes van het fort en het paleis van Herodus Antipas en dat is de Herodus, bekend van het Bijbelse verhaal over de onthoofding van Johannes de Doper, als presentje voor de dans van de schone Salomé.

Een restje muren en 2 zuilen, dat blijft er nog over van het ooit versterkte fort en paleis. De grot waar Johannes de Doper gevangen zat, is nu een schuilplaats voor een nomadenherder. De lange wandeling en de klim naar de top schrappen we maar van het lijstje. Een blik vanuit de verte, een gedachte aan die onfortuinlijke Johannes en wat foto’s als herinnering zijn voldoende om ons toeristenhart tevreden te stellen.

CULTUUR IN EEN GEWEVEN KLEEDJE

Interessanter is wat er zich tegenover de Bijbelse heuveltop bevindt: het Bani Hamida Weaving Center & Gallery, een van de vele projecten van de Jordan River Foundation. Werkgelegenheid en een inkomen voor de vrouwen van de Bani Hamida bedoeïenenstam was de bedoeling en daar zijn ze aardig in geslaagd: 57 vrouwen uit 13 dorpjes werken fulltime mee aan dit project en in totaal, tot op vandaag, heeft de Foundation al 1.650 vrouwen in deze achtergestelde en armoedige regio betere leefomstandigheden en een betere financiële toekomst bezorgd.

In de kleine galerie kan je genieten van Jordaanse traditionele kleuren en vormen die tapijten, lopers, kussenovertrekken en decoratiespullen sieren. Blauw, oranje, rood, groen … dikke bollen schapen- en geitenwol liggen in bakken klaar om verwerkt te worden tot dat wat tot het erfgoed van de Bani Hamida behoort: het weven van tapijten.

Stiekem nodigen we onszelf uit in het atelier om met eigen ogen te zien hoe dat gebeurt maar de grote aantrekkingskracht komt toch van de bakken vol gekleurde wol … de ‘yalla yalla’ van Ahmad helpt weinig om iedereen terug in de bus te krijgen …

Een paar bolletjes wol zullen binnenkort een vestje of een kussentje worden en een authentieke wanddecoratie (een replica van een halsketting, gedragen door de vrouw van het stamhoofd) siert mijn livingmuur, op 3.500 km van Jordanië!

Met dank aan de vriendelijke mevrouwen van het centrum voor de lekkere en (zoals overal) zoete thee.  

Adres: Machaerus Street, Mukawir

AL-KARAK

En dat wordt de laatste van onze volle dagplanning, één van de grootste kruisvaardersburchten van het Midden-Oosten, Karak (of Kerak). Gelegen op zo’n 950 m hoogte, domineert het indrukwekkende 12e-eeuwse kasteel de hele omgeving. De geschiedenis van Karak begint echter een paar eeuwen voor de Kruistochten - de Bijbel verwijst ernaar als het kasteel van Moab.

Vlakbij de Koningsweg, vlakbij Jeruzalem, strategisch gebouwd op een heuveltop, het maakte van Karak dé ideale locatie voor de Middeleeuwse kruisvaarders op weg naar het Heilige Land. De vele oorlogen en veroveringen hebben weinig overgelaten van de stoere burcht want Karak is vandaag één grote ruïne, verspreid over 7 verdiepingen. Enkel het deel onder de grond is redelijk bewaard gebleven.

Massieve gewelven, donkere gangen en kamers, een luchtige ontvangstzaal, een keuken en een kapel maar vooral het magnifieke uitzicht over de groene valleien en de moderne stad zijn dé redenen om Karak Castle te bezoeken.

En misschien ook deze: het lekkere granaatappel- en appelsienensap dat aan een tafeltje tegenover de ingang van het kasteel voor jou vers geperst wordt!

Inkom: 2JD maar gratis met een Jordan Pass.

KING’S HIGHWAY

De meest onvergetelijke sightseeing tour beleef je in Jordanië op de King’s Highway, een weg die anno 2022 heel nuchter bekend staat als snelweg 35 maar eigenlijk een paar duizend jaar oud is, in antieke tijden een belangrijke handelsroute was en in de Bijbel zelfs door Mozes genoemd wordt: ‘wij zullen de koninklijken weg gaan’.

Van het noorden (Irbid) naar het zuiden (net onder Petra), langs Romeinse ruïnes (Mukawir), burchten (Karak), Bijbelse sites (Mount Nebo), stadjes en kerken vol mozaïeken tapijten (Madaba), canyons en wadi’s, de King’s Highway is een echte Koningsweg die kronkelend de hoogte en de laagte ingaat met behoorlijk uitdagend bochtenwerk.

Schilderachtige landschappen die links en rechts voorbijtrekken zijn op deze weg het ware kadootje! Fototoestel erbij pakken want dit bergachtige, rotsachtige, kale gebied is onwaarschijnlijk mooi! En een paar stops maken is absoluut een must!

Het vrolijk beschilderde ‘Aldi Bedouin Coffee’ gebouwtje met parking is ideaal als eerste uitkijkpunt en je kan er niet alleen thee maar zelfs een tapijtje kopen! Wij willen geen thee en geen tapijtje, enkel het zicht op de Wadi Mujib vallei of de Grand Canyon van Jordanië en dat zicht is spectaculair.

Duizend en één foto’s of een hele lange panoramafoto, niks geeft perfect weer wat je te zien krijgt!

Een 700 m diepe kloof onder ons, geplooide zandkleurige bergen rond ons, een 1.100 m steile hoogte voor ons en ergens daartussen kronkelt de Mujib rivier zich een weg naar de Dode Zee die 410 m onder zeeniveau ligt. Letterlijk van hoog naar laag, een mens wordt er een beetje duizelig van!

Een paar bochten verder duikt de King’s Highway, als een slingerende bergweg, naar beneden. Tijd voor een tweede stop, deze keer met zicht op de Al Mujib dam en de donkergroene watervlek van het stuwmeer. Een rit omlaag betekent, nogal logisch, dat we aan de overkant van de dam terug de hoogte in moeten, met nog meer adembenemende vergezichten.

Het verbaast niemand dat dit hele gebied ondergebracht is in een natuurreservaat! Landschappen als deze van de Wadi Mujib zijn een feest voor het oog en moeten gekoesterd en beschermd worden!

Weet dat je bezoek aan Jordanië niet compleet is zonder een rit over deze beroemde King’s Highway!

Nog meer fotogenieke views richting Dana, onze logeerplek voor vanavond en morgen. De bewoonde wereld lijkt ver weg. Een glimp van bedoeïenenkampen in de verte, hun tenten en kuddes en pick-ups verspreid over een desolaat berggebied, een imposante zwarte basaltberg, kleine dorpjes en een volmaakte zonsondergang, een fantastische afsluiter van deze boeiende dag!