Serieus getwijfel – zouden we dit wel doen – maar na een geruststellend gesprek met de eigenaar van onze vakantiewoning, plannen we toch een daguitstap richting Oost-Slowakije, naar de 2e grootste stad van het land, gelegen op minder dan 100 km van de Oekraïense grens. Meteen de reden van het wel doen / niet doen. De verzekering dat Košice en omgeving volkomen veilig zijn, geeft de doorslag. Op naar het oosten van het land dat ons nu al helemaal betoverd heeft.
De mooie Liptov vallei door, langs de rand van het Nationaal Park Hoge Tatra waar de toppen van de Gerlachovský štít (met zijn 2.655 m de hoogste berg van het land) ons een tijdje volgen, voorbij Spišský hrad (de grootste versterkte middeleeuwse burcht van Midden-Europa) en door ellenlange tunnels, langs donkergroene bossen of simpel gezegd, de D1 snelweg volgen tot afrit Košice. Vooral geen aandacht schenken aan de saaie buitenwijken met hier en daar nog een grijs Sovjetlaagje.
Eens voorbij de betonblokken vind je een kleurrijke centrum in een stad met een boeiende geschiedenis.
Er was voor het eerst sprake van Košice in 1230 en al snel kreeg het stadsrechten van de (toen heersende) Hongaren. Op 7 mei 1269 mocht de stad zijn wapenschild (het oudste van Europa) in ontvangst nemen en die datum wordt nog steeds gevierd. Dankzij de metaalindustrie (intussen 11 eeuwen oud) werd Košice rijk en belangrijk. De ligging, op de verbinding tussen Oost en West, zorgde ervoor dat Košice een handelsstad van aanzien was.
Nog steeds balanceert de stad tussen het Oosten en het Westen. Een voorbeeldje: het smalle West-Europese treinspoor stopt in het station van Košice om over te gaan in het brede Oost-Europese. Treinen van en naar Oekraïne en Rusland hebben Košice als eind- of beginstation. Door veldslagen, oorlogen en herverdeling van het grondgebied is de stad een mix geworden van nationaliteiten en culturen, wat voor een unieke sfeer zorgt.
Geen grote stad, slechts 240.000 inwoners, wel een verrassend prettige stad om een dag in rond te dwalen, een aangename ontspanning na dat vermoeiende bergwandelen.
8 X INSPIRATIE VOOR EEN STADSBEZOEK
#TIP 1. Hlavné námestie
De aparte ovale vorm van het centrale plein in de oude binnenstad dateert uit de middeleeuwen en is typisch Oost-Slowaaks. Autovrij en 1,2 km lang (van het Vredesmarathonplein of Maratónu Mieru Namestie naar het Bevrijdersplein of Osloboditelov Namestie) is dit het grootste beschermde historische centrum van Slowakije.
Achter elke gevel schuilt een verhaal en elke gevel is een architecturaal pareltje in zachte pastelkleuren of geschilderd in fel steenrood en warme meloenkleur. Alle mogelijke bouwstijlen glijden langs de lens van het fototoestel: gotiek, barok, renaissance en art nouveau.
Groene parkjes, bloemperken, fonteinen, bankjes, standbeelden, wandelende Slowaken (toeristen kom je zo ver naar het oosten amper tegen), spelende kinderen en langs alle kanten het zicht op torens van kerken en kathedralen en torentjes van kastelen en paleizen. Een heel open en luchtig en gezellig geheel want zomer en Hlavné námestie is een aaneenschakeling van terrasjes, van traditioneel naar poepchic en vrolijk eigenzinnig – er is zelfs een waterpijpcafé. Een echt meesterwerk is Café Slávia, uit 1900, in onvervalste art-nouveaustijl. Gun jezelf een paar minuten de tijd en bewonder het fantastische interieur.
Links en rechts van het plein vind je een brede waaier aan boetieks, boekhandels, bloemenwinkels en natuurlijk ook de onmisbare souvenirwinkels. Mis de kleine doorsteekjes niet naar de zijstraten want daar is charme het hoofdingrediënt met kleine eethuisjes, aparte kledingwinkeltjes en traditionele kappers.
Heel bijzonder zijn de monumentale bouwwerken in het midden van het plein: de Sint-Elisabethkathedraal, de Urbanustoren (in de steigers wegens herstelling), de Sint-Michaëlkapel en het imposante Staatstheater met een beeld van de godin Aurora op het druk versierde dak.
Aan de noordkant van het plein staat de Immaculata, een pestzuil ter nagedachtenis van de slachtoffers van de pestepidemie die Košice teisterde in 1709.
Aan de zuidkant zijn nog sporen te zien van het middeleeuwse Košice: een stuk van de stadswal, de ruïnes van een stadspoort, booggewelven, resten van een brug en een deel van de 15e-eeuwse riolering. De opgravingen zijn onderdeel van het Archeologisch museum.
# TIP 2. Sint-Elisabethkathedraal
Dóm svätej Alžbety, of de kathedraal van Sint-Elisabeth, staat imponerend in het midden van het Hlavné námestie en domineert het hele plein met een trotse en statige uitstraling. Dit is dan ook de grootste kerk van Slowakije en het meest oostelijke voorbeeld van de gotische stijl in Europa. Er werd 100 jaar aan gebouwd (van 1380 tot 1490) en er is plaats voor 5.000 mensen. Omwille van de opmerkelijke culturele en architecturale waarde werd de kathedraal in 1970 opgenomen in de lijst van Nationaal Cultureel Erfgoed van Slowakije.
Het dak met zijn gekleurde tegels en ingelegde motieven, de met goud versierde klokkentoren, de waterspuwers en heiligenbeelden en fijn bewerkte torentjes … de overdadig versierde buitenkant van de kathedraal is een waar kunstwerk. Alle details bewonderen, houdt ons wel een tijdje bezig.
Het rijke interieur met het houten altaar, de vele schilderijen en fresco’s is beslist de moeite volgens de reisgids. Toch gaan we niet binnen kijken. Geen kerkbezoek deze keer. De lekker warme zon en het fleurige parkje met de koele fonteinen zijn te aanlokkelijk.
Wie zin heeft kan de 60 m hoge toren en de 160 traptreden beklimmen voor een prachtige uitzicht over de stad. Alleen, die zin hebben wij niet, even geen beklimming en gewoon rustig genieten op grondniveau.
# TIP 3. Sint-Michaëlkapel
In de schaduw van de hoge kathedraal, in dezelfde gotische stijl en uit dezelfde periode, moet de kleine Sint-Michaëlkapel het stellen zonder uitbundige versiering, al mag het ruitvormig dak zeker gezien worden. De kapel was in gebruik als ossuarium, waar men de beenderen van overledenen uit oude graven bewaarde, en is altijd een deel van de kathedraal geweest. Het stond waarschijnlijk op de vroegere begraafplaats. Op de buitenmuren zijn nog grafstenen te zien daterend van de 14e tot de 17e eeuw.
# TIP 4. Hrnčiarska
Dit is maar één van de schilderachtige straatjes in het centrum van Košice met ambachtelijke winkeltjes, zuiderse terrasjes en pittoreske geveltjes. Bonte zonneparaplu’s, vogelkooitjes in de vensterbank, tropische planten, een inkijk in de keuken … Zuid-Europa in het Oosten!
# TIP 5. Andrássy Paleis
Oorspronkelijk de herenwoning van de familie Andrássy, werd de benedenverdieping vrij snel verbouwd tot chique café. Het is nog steeds een eethuis/restaurant/café. Vergeet niet naar het dak te kijken met zijn extravagante toren! Het neo-barokke paleisachtige pand is een nationaal cultureel monument.
# TIP 6. Oost-Slowaaks Museum
Het indrukwekkende gele gebouw aan het Marathonlopersplein werd begin 20e eeuw speciaal ontworpen om als museum te dienen voor wisselende tentoonstellingen en kunstcollecties uit Oost-Slowakije van het stenen tijdperk tot de middeleeuwen.
# TIP 7. Jakab’s Paleis
Aan de rand van het oude centrum (de Staré Mesto) staat het paleis van meneer Peter Jakab te blinken, letterlijk met de zon die op de groene daken schijnt. Een echte local, die Jakab! Hij bouwde zijn wonderlijke kasteel met de weggegooide stenen (na een restauratie) van de kathedraal!
# TIP 8. Kerken en Synagogen
Kerken in overvloed in Košice, witte, blauwe, grijze en gele of een evangelische kerk, de Kerk van de Ursulinen, een franciscanenkerk, een dominicanenkerk en, voor WO II, zelfs 5 synagogen. Daarvan blijven er nog 2 over, de oudste op Zvonárska en de orthodoxe op Puškinova in een rozerode oriëntaalse stijl.
Weinig bekend bij de toeristen, ondergewaardeerd maar perfect voor een dagtrip, dat is Košice. Schoon en proper en dat heeft de stad te danken aan de verkiezing tot culturele hoofdstad van Europa in 2013. Hoewel er weinig overblijft van de middeleeuwse stad, is er vandaag genoeg cultureel moois te bekijken. Tel daarbij een vliegveld, een dierentuin, een botanische tuin, de oudste marathon van de wereld en een ligging vlakbij het Nationaal Park Slowaaks Paradijs … dan weet je dat Košice niet veel langer het geheim van de Slowaken blijft en straks op elke tourist tour staat.
Parking: Gewoon langs de kant van de Rooseveltova Boulevard
Lunch: Pizza Maxi Garden met heerlijke salades, deftige porties lasagne en pizza en een leuke locatie (adres: Poštová - een doorsteek of passage te bereiken vanaf het Hlavné námestie plein)
Reactie plaatsen
Reacties