Net buiten de stadsgrenzen heeft Sofia nog meer te bieden dan enkel lekker eten, mooie gebouwen, indrukwekkende monumenten en groene parken. Zoek je een outdoor activiteit of wil je liever op ontdekking naar verborgen schatten? Plak dan een paar extra dagen aan je citytrip (lees Sofia - deel 1 en Sofia – deel 2). De veelheid aan mogelijkheden zal je verrassen: van een heus gebergte met tal van wandelpaden in de zomer en skipistes in de winter tot een kleurrijk charmant bergdorpje met museumallures.
Dit kan je allemaal doen in de omgeving van Sofia
▶ UITSTAP 1: VITOSHA
Wie ‘Sofia’ denkt en zegt, denkt en zegt bijna tegelijkertijd ‘Vitosha’. Stad en berg zijn dan ook onlosmakelijk met elkaar verbonden. Waar je ook loopt in Sofia, altijd is er wel een stuk van de Vitosha te zien, als een schilderij aan een verre muur. De berg is ook een ideale weerman: dikke grijze wolken over de top en je krijgt regen en nog voor er sneeuw valt in de straten van de stad, merk je de winter al aan de witte stippen op de toppen van de berg.
Lente of zomer, weekend of vakantie, een zonnige doordeweekse dag … altijd is er wel een reden om de Vitosha op te wandelen. Het oudste (sinds 1934) beschermde natuurpark van de Balkan in de achtertuin van Sofia is voor veel inwoners dan ook hét perfecte excuus om te ontsnappen aan de stad wanneer het daar te druk of te warm is. Schrik dus niet als je terechtkomt in een wandelfile op de berg op een zomerse zondag.
Trouwens, in weinig Europese hoofdsteden heb je de kans om bijna met je neus op een gebergte te zitten waarvan de hoogste top 2.290 m is. Nog een reden om een wandeldag in te plannen tijdens je citytrip. Want daarvoor is de Vitosha ideaal, om wandeltochten van één dag te maken, al kunnen deze gemakkelijk uitgebreid worden naar tochten van enkele dagen omdat er meer dan 20 berghutten zijn in het hele gebied.
Hoe geraak je er?
Een aantal wandelroutes vertrekken vanaf de Aleko berghut op 1.816 m. Die berghut is eenvoudig te bereiken met het openbaar vervoer (tram 10 of tram 15 tot Paradise Center - dan bus 66 tot het eindpunt) of met de auto of de taxi.
De leuke gondola of kabellift op Simeonovo, een buitenwijk van Sofia op zo’n 10 km van het centrum, is sinds mei 2024 verleden tijd omdat er geen onderdelen meer zijn voor de herstellingen. Heel jammer want die gondola bracht je in een half uur van Simeonovo naar de Aleko hut met 2 stops onderweg – de afstand die overbrugd werd was 6270 m. Een heel eind naar omhoog maar in ruil kreeg je wel spectaculaire uitzichten over de stad!
Ook de stoeltjeslift die je vroeger in de wijk Dragalevtsi kon nemen naar Aleko is wegens te oud buiten dienst gesteld.
Meer info over het openbaar vervoer in Sofia vind je op deze website: https://www.sofiatraffic.bg/en/public-transport
Kan je wandelen naar de top?
Ga goed voorbereid op pad voor een tocht naar de Cherni Vrah, de top van de Vitosha op 2.290 m. Stevige wandelschoenen zijn een must en je drinkfles bijvullen kan aan de waterbron bij de Aleko hut. Je vindt er ook een café, een restaurant en kraampjes met warme maïskolven, ideaal voor wat extra energie. De hut beschikt ook over overnachtingsmogelijkheden.
Kies je het wandelpad dat links van de berghut vertrekt, dan ga je bijna meteen vrij steil omhoog. Aan de rechterkant kan je een makkelijker kiezelpad volgen maar na 1,5 km komen links en rechts samen om één pad te vormen naar boven.
Verwacht je aan een gevarieerde wandeling van ongeveer 5,5 km die je langs berkenbossen, sparrenbomen en de Stenenrivier brengt. Die rivier is geen ‘water’-rivier maar bestaat uit grote keien, afkomstig van een gletsjer uit de ijstijd. Onvoorstelbaar wat de natuur laat zien! Een hele klim om erover te geraken maar heerlijk om van rotsblok naar rotsblok te springen, te kruipen of te stappen! Hogerop wordt het terrein vlakker, de bomen maken plaats voor kleine struiken, gras en ruige alpenbegroeiing om uiteindelijk op de top te eindigen.
Het weerstation op het vlakke plateau dateert al van 1935 en is ook de thuisbasis van het reddingsteam van de Vitosha. Wat je ziet op dit hoogste punt van de Vitosha is behoorlijk oud – gelukkig zijn de roestige resten van een stoeltjeslift niet meer in gebruik. Bij het kleine cafeetje kan je een kom kippensoep (de echte, de Bulgaarse!) of een beker warme chocomelk kopen. Er staan ook een paar picknicktafels en bankjes om even uit te rusten want je moet natuurlijk ook weer terug! Dat kan langs dezelfde weg maar het is prettig om langs een andere route naar beneden te gaan – alleen is de routemarkering niet overal even duidelijk en ja, wij liepen verkeerd en ja, wij haalden het net voor de avond viel.
Ben je in Sofia, zet dan zeker deze geweldige hike op je lijstje! Geen echte wandelaar? Ook mountainbikers vinden op de Vitosha heel wat uitgestippelde routes!
♥ Tip 1
Hou er rekening mee dat het op de top een stuk kouder is dan beneden, dat het er meestal flink waait en dat de Vitosha een mistige berg is. Mist komt vaak en heel onverwacht opzetten rond de top!
♥ Tip 2
Neem dus een warme trui of jasje mee. Doe goede wandelschoenen aan. Check de tijden van het openbaar vervoer!
▶ UISTAP 2: BOYANAKERK
Weggestopt in het groen onderaan de Vitosha in de buitenwijk Boyana, staat de kleine maar oh zo wondermooie kerk van de HH. Nikola en Panteleimon, een middeleeuwse Bulgaars-orthodoxe kerk, algemeen gekend als de Boyanakerk. Het oorspronkelijke gebouwtje dateert van de 10e en 11e eeuw, werd gerenoveerd en uitgebreid in de 13e eeuw en het meest recente stuk werd in de 19e eeuw toegevoegd. Tot 1954 waren er ook effectief kerkdiensten in de Boyanakerk.
De prachtige fresco’s uit de 13e eeuw hebben het kerkje op de UNESCO Werelderfgoedlijst gezet. Aangebracht over afbeeldingen uit vroegere eeuwen vormen de 89 muurschilderingen één van de meest volledige en goed bewaarde middeleeuwse kunstschatten in Oost-Europa. Je kan alleen maar diepe bewondering hebben voor de kunstenaars die, in een ver verleden, deze meesterwerken hebben gemaakt waar we nu, honderden jaren later, nog steeds van kunnen genieten.
Binnen in de Boyanakerk mag je geen foto’s nemen. Je moet er dus zelf naartoe als je de schitterende fresco’s wil zien. De foto's onder komen van de site van Unesco, om je al een idee te geven.
Adres: 1-3, ul. Boyansko ezero
▶ UITSTAP 3: DRAGALEVTSIKLOOSTER
Van de kerk van Boyana is het maar een paar km naar de wijk Dragalevtsi. De bossen aan het begin van het Vitosha Natuurpark verbergen het klooster met de lange naam Dragalevski manastir „Sveta Bogoroditsa Vitoshka”. Niet simpel te vinden en de weg vragen aan een local was ook geen goed idee. Mijn uitspraak van Bulgaarse woorden is voor veel verbetering vatbaar.
Eens gevonden is het wel duidelijk waarom dit klooster zo populair is bij de inwoners van Sofia. De vredige ligging tussen de bomen, de setting van de gebouwen rond de tuin en zeker ook de geschiedenis van dit klooster zorgen ervoor dat het hier, vooral in het weekend, erg druk is.
Van de oorspronkelijke gebouwen uit de 14e eeuw rest enkel nog de kerk. De andere gebouwen, het klooster en de boerderij, zijn later heropgebouwd. Heel merkwaardig is ook dat de Turkse bezetter het klooster niet verwoest heeft zoals met veel Bulgaarse kloosters in die tijd wel gebeurde. Nochtans speelde het Dragalevtsiklooster een actieve rol in de Bulgaarse onafhankelijkheidsstrijd. Vandaag wordt het klooster nog steeds gebruikt, o.a. als zomerverblijf voor orthodoxe monniken.
Nood aan een rustige middag? Dan is de kloostertuin een ideale plek. Ga gewoon op een bankje zitten en genieten van de uitzichten en van dit culturele monument!
▶ UITSTAP 4: PRAVESHKIKLOOSTER
Verder weg van Sofia (op 65 km) maar toch wil ik dit vrijwel onbekende klooster toevoegen aan mijn lijstje. Puur per toeval ontdekt (staat in geen enkele van mijn Bulgarije-reisgidsen) tijdens een verblijf in het Hyatt Regency Pravets Resort voor het MozArt Festival. Ik kende Pravets enkel als de geboortestad van de communistische leider Todor Zjivkov. Maar bij een tochtje in de omgeving was het bord манастир (manastir of klooster) aan het begin van een weggetje tussen de velden wel heel intrigerend.
Een lange muur, een poort, een deur, een kerk, een huisje en een klein gebouw dat blijkbaar het klooster was. En 1 monnik – één maar - die daar alleen leefde met een oud vrouwtje die kookte en de was deed. Een rondleiding liet een Bulgaars-orthodox kerkje zien met knap gerestaureerde fresco’s en een schat aan heel oude iconen.
In een gebrekkig Engels-Bulgaars vertelde de monnik de geschiedenis van het 15e-eeuwse klooster maar sprak hij ook heel open over zijn leven alleen en de dagelijkse struggle met het geloof.
Heel bijzonder en ik ben die ontmoeting met die eenzame monnik nooit vergeten.
Adres: Praveshki monastery "St. Theodore Tyron" – 3009, 2161 Pravets
▶ UITSTAP 5: KOPRIVSHTITSA
Ook niet in de onmiddellijke omgeving van Sofia maar dit pareltje is de rit van 110 km echt wel waard. Die rit brengt je trouwens langs een magnifieke beboste streek. Koprivshtitsa ligt immers verstopt in een vallei aan de oevers van de Topolnitsa, omringd door de plooien van de Sredna Gora bergketen.
Dit is met stip het mooiste stadje van Bulgarije! De houten huizen, in een authentieke Bulgaarse stijl, geschilderd in alle kleuren van de regenboog, de bruggetjes over de rivier, de kasseistraatjes, de inwoners nog vaak met paard en kar op weg en de oeroude degelijke vrachtwagen, dit is wat men ‘schilderachtig’ noemt. Geen wonder dat het volledige bergstadje uitgeroepen werd tot stadsmuseum en historisch monument.
Bijna elk huis (of toch 383 in totaal) is gebouwd en ingericht in de stijl van de Bulgaarse Nationale Wedergeboorte met vooral ook aandacht voor de geschiedenis van de Aprilopstand in de 19e eeuw die hier begon (opstand tegen de Turkse overheerser wat uiteindelijk leidde tot de onafhankelijk van Bulgarije). En dit zou Oost-Europa niet zijn als er ook nog een massief monument op een heuvel staat om deze opstand te gedenken.
Vergeet dit pittoreske museumstadje niet op je lijstje te zetten als je een bezoek aan Sofia brengt.
Makkelijk te bereiken met de trein (Sofia centraal station – 102, Blvd Maria Luisa). Een busje brengt de toeristen van station Koprivshtitsa naar het centrum van de stad. Of boek een dagtour vanuit Sofia (https://www.getyourguide of https://www.viator.com/).
Bulgaarse gebruiken
Die mogen niet ontbreken want een paar van de gebruiken in Bulgarije zijn mij altijd bijgebleven en horen nu ook tot mijn jaarlijkse gewoontes.
↣ de lente vieren
Elk jaar op 1 maart wordt Baba Marta (vertaald 'Grootmoeder Maart') gevierd, het einde van de winter en het begin van de lente. Dan geef je en krijg je een Martenitsa – poppetjes of armbandjes van witte en rode wollen draadjes, als symbool voor een nieuw begin maar ook voor geluk en gezondheid en liefde en vrede. Je hangt de poppetjes aan een boom of struik tot die bloesems krijgt. Ik heb er gelukkig nog eentje – dus de lente van 2025 komt helemaal goed!
↣ orthodox pasen vieren
Dat moet je ooit een keer in je leven meemaken want het paasfeest van de Bulgaars-orthodoxe Kerk verschilt erg van dat van de Katholieke Kerk. Ik herinner mij nog levendig de sfeervolle kaarsenprocessie ’s avonds laat rond de kathedraal in Varna op paaszaterdag. Maar het leukste waren toch de beschilderde eieren, die meegedragen werden en die na de kerkdienst tegen elkaar geklopt werden om elkaar een goed leven te wensen. Heel speciaal!
En dat geldt ook voor de rest van Bulgarije: een speciaal land dat telkens opnieuw weet te fascineren en ik kan het weten. Ik heb het land doorkruist van oost naar west en van noord naar zuid. Met andere woorden, ik ben zowat overal geweest! Van de spectaculaire landschappen in het Iskar geopark en in de omgeving van Melnik tot de historische steden Veliko Tarnovo en Plovdiv, van slaperige bergdorpen als Zheleznitsa en Dobarsko tot de populaire zandstranden van Sunny Beach en Golden Sands.
Redenen genoeg om je volgende zomervakantie eens in Bulgarije door te brengen! Daar krijg je geen spijt van!
Reactie plaatsen
Reacties