Petra: het rozerode wereldwonder van Jordanië – deel 1.

Onze Jordaanse Petradagen beginnen met een luie namiddag, een zalig nietsdoen en het ontdekken van het kleine Wadi Musa, waar we verblijven. Hotels, eethuisjes, restaurants en souvenirwinkels volgen elkaar in een lange rij. Op een heuvel aan de rand van de Vallei van Mozes (= vertaling van Wadi Musa) en gelegen aan de toegangspoort naar Petra, leeft en bestaat het dorpje bijna uitsluitend van en door het toerisme. Wandelend door de straatjes blijft het bijzonder dat de terracottakleurige bergen die Wadi Musa overschaduwen, de grootste schat van Jordanië verbergen: het geheimzinnige en wonderlijke Petra!

Na alle documentaires, reisreportages en blogs die ik zag en las over de roze stad, uitgehakt in de rotsen, loop ik dan eindelijk op amper 2 km van deze UNESCO Werelderfgoedsite. Haast niet te vatten, opwindend, het wordt een ‘once in a lifetime’ ervaring, eentje waar ik jaren van gedroomd heb!

PETRA’S GESCHIEDENIS

Die begint eeuwen voor onze jaartelling wanneer de onbekende Arabische Nabateeërs zich in de Wadi Musa vestigden en daarmee de controle kregen over de karavaanroutes en de handel in wierook en specerijen tussen het Midden-Oosten, China, India en Europa. Dankzij de inkomsten van die karavaanhandel evolueerden de Nabateeërs van een nomadenstam, die in tenten leefden met hun kamelen en schapen, naar een machtig en vooral rijk volk dat van Petra de hoofdstad van het ‘koninkrijk’ maakte. Ingesloten door de Shara bergketen en toppen van 1.260 m, in een dal dat enkel bereikbaar was via smalle kloven, met natuurlijke waterbronnen rond de stad, werd Petra het verborgen symbool van het Nabatese Rijk. Wanneer de stad zijn fabelachtig, rozerode zandstenen uitzicht kreeg, is niet met zekerheid geweten, waarschijnlijk ergens tussen de 2e eeuw v.C. en de eerste eeuwen n.C.

Vast staat dat de Nabateeërs hun tijd ver vooruit waren met een indrukwekkend bouw- en drinkwatersysteem en enorme tot de verbeelding sprekende monumenten, tempels en graftombes.

Maar toen waren daar de Romeinen die, in 106 n.C., Nabatea en Petra bezetten en de stad nadien uitbouwden met o.a. een amfitheater en een collonadenstraat. Dat verklaart de mix van stijlen die we zien doorheen de site en in de ruïnes. Die Romeinse periode was jammer genoeg het begin van de ondergang van Petra en zoals veel van het Jordaans cultuurhistorisch erfgoed, werd ook Petra door een aardbeving verwoest in het jaar 363 n.C.

Vergeten en verlaten, verdween de pracht van Petra langzaam onder het woestijnzand, enkel nog bekend bij de bedoeïenen die in de rotsen, kloven en graftombes leefden met hun kudden.

Tot in 1812 een Zwitserse geoloog via een list de plaats van het mysterieuze Petra herontdekte. Vanaf dan werd Petra overspoeld door wetenschappers, tekenaars, schrijvers en fotografen, archeologen en tenslotte massa’s toeristen … iedereen ontdekte de roze rotsstad in Jordanië. Dat had echter wel gevolgen voor de bedoeïenenstam die op de archeologische site woonde. Zij werden vanaf 1985 verplaatst naar een nieuw dorp, Umm Sayhoun, aan de achterkant van Petra. Als compensatie heeft de stam wel het alleenrecht op het gidsen en het bewaken en het uitbaten van de toeristische kraampjes op de site.

Petra werd in 1985 toegevoegd aan de UNESCO Werelderfgoedlijst en in 2007 werd de stad opgenomen in de lijst van de 7 nieuwe wereldwonderen en zelfs verkozen als één van de 28 plaatsen in de wereld die men moet gezien hebben!

En daar ben ik het volkomen mee eens. Al weet niemand precies waar deze stad voor diende (een heilige begraafplaats? een karavaanstad?), de erfenis van de Nabateeërs is van onschatbare waarde en met zo’n 800 monumenten, goed om dagenlang in rond te dwalen.  

PETRA’S HIGHLIGHTS

Ken je het sprookje van Sheherazade en de vertellingen van ‘1001 Nacht’? Dat is Petra, het blijft eindeloos doorgaan want Petra is uitgebreid, uitgestrekt, gigantisch groot (te bedenken dat amper +/- 15 % van de totale site opgegraven is!). En net als de koning in het Arabische sprookje betoverd werd door de verhalen, word je als toerist betoverd door de spectaculaire ligging en de irreële schoonheid van de vormen en de kleuren om je heen. 

Petra, dat is niet alleen ‘The Treasury’ of de schatkamer, al schuiven de beelden van dat monument overal in veelvoud voorbij (vooral op Instagram!). Petra, dat is de Obelisk Tomb, de Siq, de Monastery, de Royal Tombs, de Street of Facades, de High Place of Sacrifice, de Roman Soldier Tomb, de Great Temple, the Church …

Weet je, ga gewoon mee op ontdekking in magisch Petra!

DAG 1

* DJINN BLOCKS - THE DAM - OBELISK TOMB

Tickets gehaald bij het Visitor Center. De souvenirwinkeltjes laten we links liggen en we wandelen op ons gemak langs de slaperige ezeltjes en paardjes die genieten van de rustige ochtenduren voor de drukte begint. De 800 m lange Bab as-Siq is niet zomaar een zandweg richting de schatten van Petra. Het is de eerste kennismaking met wat de archeologische site te bieden heeft.

Cijfers zeggen misschien meer dan een paar foto’s: langs deze ‘toegang’ tot de eigenlijk ‘toegang’ staan 85 monumenten!

Kijk links en rechts en er valt al heel wat te bewonderen: de Djinn Blocks, 3 primitieve rotsblokken op rij,  waarvan de bedoeïenen beweren dat ze de rustplaats zijn van geesten (of goden?), een groot aantal grafgrotten en de resten van de dam en de tunnel uit het jaar 50 n.C., gebouwd om de stad, die in een vallei ligt, te beschermen tegen overstromingen bij hevige regenval. Een paar bochten verder laat de Obelisk Tomb ons reeds dromen van prachtige Nabatese grafgevels met elk hun eigen bekend of onbekend verhaal.

* THE SIQ

Het bordje met pijl ‘The Siq’ stuurt meteen golfjes van opwinding door ons groepje. Nu wordt het echt! As-Siq, het Arabische woord voor ‘schacht’, is een smalle, natuurlijk ontstane kloof van 1,2 km lang en de antieke toegang tot Petra. Net als de inwoners en bezoekers 2000 jaar geleden, lopen wij tussen de hoge wanden door, nietige kleine mensjes omgeven door onwaarschijnlijke zandstenen kliffen in alle kleuren van zachtgeel tot roestbruin.

Op sommige plaatsen tot 80 m hoog, soms maar net breed genoeg voor een paardenkoets en dan weer ruim als een balzaal, aan de ingang de resten van een toegangsboog en langs de zijkanten de resten van de oude drinkwaterkanaaltjes, hier en daar nog geplaveid met de oude kalkstenen kasseien …

Dankzij onze gids is de wandeling door de Siq een onverwachte cultuurles want zelfs op de weg naar Petra’s hoogtepunten zie je staaltjes van de Nabatese reliëfkunst. Loop dus niet snelsnel door die kloof maar neem de tijd om te kijken naar de altaartjes hoog in de rotsen, de nissen voor godenbeeldjes, de vage kamelen met hun begeleider, de vreemde rotsvormen (zag je Nemo de vis?) en de eenzame olijfboom.

En dan komt het magische moment wanneer de Siq zich stap voor stap en centimeter voor centimeter opent voor het wereldbekende en meest gefotografeerde monument in Jordanië: Al Khazneh, de Treasury of de Schatkamer!  

* THE TREASURY

Tromgeroffel want, beste mensen, dat is nu wat men een dramatisch zicht noemt! Adembenemend krijgt hier zijn echte betekenis! In de vroege ochtendzon straalt deze schat in alle tinten roze. Daar sta je dan, overdonderd en verbijsterd door de grootte van dit (terechte) wereldwonder dat 25 m breed en 39 m hoog is en volledig is uitgehakt uit de omringende rotsen.

Een tempel? Een schatkamer? Een monument een koning of een koningin waardig? Al Khazneh blijft mysterieus zelfs na 2000 jaar.

De schitterend bewerkte voorgevel lost beetje bij beetje zijn rijke details en hoe dichter je komt en hoe langer je kijkt, hoe grootser dit kunststuk van de Nabateeërs wordt. We zien zuilen, nissen, goden- en dierenbeelden, lijsten met bloemenslingers en als bekroning een urne, niet met een schat zoals men dacht – wel om die reden vaak als schietschijf gebruikt, vandaar de kogelgaten.

Hoe kregen ze het gefixt, die Nabateeërs, dit immense gebouw, zonder hoogtewerkers of kranen of andere technische hulpmiddelen? Blijkbaar van boven naar onder, zoals de constructiegaten aan de zijkant (en de uitleg van Ahmad) ons duidelijk maken. Dat maakt de Schatkamer extra uniek.

Souvenirkraampjes, geduldige kamelen en begeleiders die zo weggelopen lijken uit “Pirates of the Caribbean” en alles ‘goedkoper dan de Hema’ willen verkopen, de geur van zand en paarden en ezels en saliethee en koffie met kardemon … Zo veel indrukken, daar moet een mens even van bekomen! 

* THE STREET OF FACADES 

Stopt Petra na de Treasury zoals veel toeristen denken? Absoluut niet! Je zou kunnen zeggen dat het daar pas begint! Rechts van de Schatkamer opent de smalle doorgang zich en heb je een overweldigend zicht op rijen en rijen uitgehouwen grafgevels, richting het centrum van het antieke Petra. Versierde gevels, vlakke gevels, ingestorte gevels, gesloten gevels, gevels met een kleine deuropening naar een antieke grafkamer, waar nu de ezels een vorstelijk verblijf hebben.

Voor wie deze graven bestemd waren is nog steeds een vraagteken – mensen aan het hof? ministers? prinsen of prinsessen? Even onduidelijk is het tijdstip waarop dit alles is ontstaan - midden 1e eeuw n.C.? Feit is, de lange façadestraat houd je wel een tijdje bezig met kijken en foto’s nemen!

Souvenir- en handwerkkraampjes langs de brede ‘straat’, kamelen en ezelskarretjes die af en aan rijden, bedoeïenen in traditionele kleding met altijd wel een verhaal klaar, dit is een afspiegeling van de drukte in het Nabatese Petra, waar ooit 25.000 mensen woonden.

Het gezellige terras van de ‘Why Not Shop’ biedt een welkome rustpauze met thee en koffie en verse sapjes want vanaf dit punt gaan we aan de linkerkant (letterlijk) de hoogte in. 

* HIGH PLACE OF SACRIFICE - WADI FARASA

Een lange oranje kronkellijn, trail nummer 3 op het Petra-plannetje, wordt een fikse wandeling van een paar uur langs enkele opmerkelijke monumenten met de mooiste uitzichten op Petra. Picknick en veel water mee want een deel van de route loopt door de Wadi Farasa, waar je behalve vrolijke bedoeïenenkindertjes en hun stoere ‘flow me up’, helemaal niks tegenkomt.

Het wordt klimmen en klauteren over steile, in de rotsen uitgehakte, Nabatese trappen naar de Jebel al-Madhbah, de 1.072 m hoge berg waarvan men denkt dat dit de Bijbelse berg Sinai is. Op de top van ‘de berg van het altaar’ ligt één van de oudste heiligdommen van Petra, de Hoge Offerplaats.

De trail gaat door een smalle kloof, langs obelisken als wachters, over nauwe paadjes en tenslotte de hoge rots op om de altaarplaats te bereiken, een vreemd verstilde plek, ooit gebruikt voor dierenoffers en religieuze plechtigheden.

Niet terugkeren maar nog wat doorlopen want daar op de top word je beloond met oogverblindende views over het oude Petra met zijn grafmonumenten, de top van de 1.350 m hoge Jebel Harun met de witte koepel van het graf van de profeet Aaron en de wadi.

Een speciale plek en dat alles voor ons alleen: geen toerist te bespeuren! Een ‘Welcome to the View’-bord voor onze neus, een overheerlijke picknick en een (gratis) glaasje echte bedoeïenenthee, een lunchmoment om U tegen te zeggen!

Ready voor de rest van de tocht want de berg op betekent ook de berg af, langs steile trappen omlaag, richting de Wadi Farasa en nog meer schatten van de Nabateeërs.

*Lion Monument

Het reliëf, uitgehakt in de rotsen, is dat van een gigagrote leeuw. Vroeger waarschijnlijk een fontein maar de eeuwen en de natuurelementen zijn niet gunstig gezind geweest voor dit beeld en je hebt wel wat verbeelding nodig hierin een leeuw en een fontein te herkennen.

*Garden Temple

Verder naar beneden, tussen kleurrijke rotsen, staat een klein, simpel gebouwtje met 2 kamers en 2 zuilen. Duidelijk geen graf en geen tempel maar misschien een tuinhuis? Wie zal het zeggen? Het gigantische waterreservoir (één van de grootste in Petra) achter de bakstenen muur, de waterkanaaltjes, de pijpleidingen en het kleine reservoir vooraan doen iets dergelijks vermoeden.

*Roman Soldier complex

Ooit was dit een imposante verzameling gebouwen, uit de rotsen uitgehakt, met beelden in de nissen en een versierde ingang, die leidt naar een grafkamer. De rijke kleuren van het interieur van het Large Triclinium zijn ongewoon opvallend en de 14 kuilgraven in het Renaissancegraf zijn perfect geschikt om even in uit te rusten.

Door de droge wadi met amper genoeg groen voor de kudde geitjes gaat de wandeling terug naar de hoofdstraat van Petra waar we, op een uitnodigend terras met een lekkere thee en een prettige babbel, de drukke en vermoeiende maar oh zo boeiende eerste dag in Petra afsluiten. De rest van dit wereldwonder? Daar gaan we ons morgen aan vergapen!